1.7 Kalejdoskop

Urządzenie opatentowane w 1817 roku przez Davida Brewstera w celu projektowania wzorów w sztukach dekoracyjnych stało się narzędziem rozrywki, zachwycając formami – symetrycznymi, wyrafinowanymi i niepowtarzalnymi. Jonathan Crary argumentuje, że podobnie jak inne „zabawki” epoki (stereoskop, taumatrop) kalejdoskop dowodzi zmiany „sposobów widzenia”. Obrazy powstają tu w wyniku ludzkiego działania – trzeba potrząsnąć – ale uzyskany kształt pozostaje od niego niezależny.

Oddaje to sytuację aktywnego podmiotu nowoczesnego, czyli człowieka, którego życie zmieniło się i przyspieszyło w okresie rozwijającej się rewolucji przemysłowej, bombardowanego technicznie wytwarzanymi obrazami (w 1839 roku pojawi się dagerotyp), oraz oddaje złożoność i niestabilność ludzkiej percepcji (obraz trwa chwilę, drobne poruszenie zmienia go w inny).