6.9 Manipulacja fotografią

Ćwiczenia dotyczące pracy z interpretacją obrazu fotograficznego, w tym z jego podpisem, można znaleźć w publikacji Solidarność. Podaj dalej! wydanej przez Fundację Szkoła z Klasą.

 

Wobec fotografii, szczególnie prasowej (dokumentalnej, reporterskiej), używa się czasami sformułowania, że „mówi prawdę” lub – przeciwnie – że „kłamie”. Z jednej strony nadal bywa używana jako dowód lub potwierdzenie, z drugiej – powszechna jest wiedza o tym, że za pomocą cyfrowej obróbki można nie tylko przekształcać fotografie, ale też tworzyć fotograficznie realistyczne grafiki. Wszystko to oznacza „manipulowanie” obrazem fotograficznym w takim sensie, w jakim manipulować można narzędziem, na przykład młotkiem.

Metafory tej użył Maciej Frąckowiak w tekście Nie wińcie młotka, czyli do czego służy aparat.

 

Manipulowanie oznacza tyle co poruszanie nim, używanie go. Nie musi (choć może) oznaczać intencji polegającej na celowym i świadomym wprowadzeniu w błąd osoby patrzącej. Warto pamiętać, że nawet gdy tak się dzieje, nie czyni tego fotografia (która jako narzędzie/medium nie jest sprawcza), ale ktoś, kto jej używa. Manipulacja fotografią może polegać nie tylko na ingerencji w jej strukturę, ale także na zmianie kontekstu, w którym jest nam pokazywana, w tym na zmianie podpisu. Wszystko to wpływa na sposób, w jaki może zostać zrozumiana.