4. Krajobraz

#Pytania

4.8 W jaki sposób krajobraz może wyrażać tożsamość narodową? → odpowiada Roma Sendyka


#pytania

Biogram: Roma Sendyka.

 

W V w. n.e. w językach germańskich termin lanskipe (landscaef) oznaczał „polanę, porębę w lesie, na której stoją chaty, mieszkają ludzie i zwierzęta” (Taylor, 22): historia określenia odsłania więc wcześniejszy od estetycznego, „bytowy charakter krajobrazu”. (Pietraszko, 57) Krajobraz to zatem nie tyle widok, co dzieło ludzi, efekt pracy osiadłej zbiorowości. Dziś terytorium dla wielu społeczeństw nadal jest jednym z podstawowych źródeł tożsamości (Cosgrove, 103) i z tego powodu „w kształtowaniu nowoczesnego państwa narodowego niebagatelną rolę odegrały ikoniczne obrazy przyrody i krajobraz rodzinny jako wizualny wyraz związków między ludźmi bądź narodem a zamieszkiwanym przez nich terytorium lub przyrodą”. (jw., 103-104) Dyskurs terytorialnej państwowości fundował się na romantycznym rozumieniu pejzażu (Kowalczykowa, 1982) i do dziś „grupy narodowe otaczają mistycznym szacunkiem swoją ziemię”. (Berleant, 68) Szacunek ten może oznaczać przywiązanie do ikonicznych widoków, ich estetyki, identyfikowanych jako typowy krajobraz narodowy. Tego rodzaju praktyki „spotkać można w nieomal każdym kraju europejskim”. (Cosgrove, 105) Krajobrazowa atencja może jednak prowadzić do „zwyrodniałych form afirmacji” krajobrazu i wikłania tej jednostki kulturowej w „rozmaite utylitarno-polityczne interesy” (Berleant, 72), w tym w praktyki kolonialnego podboju i podporządkowywania innych kultur. Moralna, ideologiczna i polityczna ciemna strona krajobrazu (Mitchell, 232) jest najwyraźniej uchwytna, jeśli śledzić los niemieckiej romantycznej fuzji krajobrazu i Heimatu, przekształconej przez nazistowską geografię kulturową w związek Blut und Boden – krwi i ziemi, który stał się symbolicznym kryterium wykluczającej, rasistowskiej teorii tożsamości narodowej.

Strona korzysta z plików cookie w celu realizacji usług. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do cookie w Twojej przeglądarce lub konfiguracji usługi.